Táo bón là một tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, nhiều người thắc mắc liệu táo bón có phải là dấu hiệu của rối loạn tiêu hóa hay không? Bài viết này, Youth Pharma sẽ cung cấp thông tin chi tiết về mối liên hệ giữa táo bón và rối loạn tiêu hóa, giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.
1. Táo bón và Rối loạn tiêu hóa là gì?
Táo bón
Táo bón được định nghĩa là tình trạng đi đại tiện khó khăn, phân rắn, số lần đi đại tiện ít hơn 3 lần mỗi tuần. Táo bón có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như: Đau bụng, chướng bụng, đầy hơi, khó chịu, nôn mửa, mất cảm giác thèm ăn, giảm cân.
Táo bón có thể được phân loại gồm 2 loại là táo bón cấp tính và táo bón mãn tính. Táo bón cấp tính xảy ra đột ngột và kéo dài trong thời gian ngắn (dưới 3 tháng). Thường do thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt, sử dụng thuốc,…Táo bón mãn tính kéo dài hơn 3 tháng, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như bệnh lý đường tiêu hóa, rối loạn nội tiết tố, tâm lý,…
Rối loạn tiêu hóa
Rối loạn tiêu hóa là tình trạng chức năng tiêu hóa bị rối loạmô tả các vấn đề về hệ tiêu hóa, bao gồm: Tiêu chảy, táo bón, đau bụng, khó tiêu, ợ nóng, buồn nôn, nôn mửa, đầy hơi, tiêu chảy, đi ngoài ra máu. Rối loạn tiêu hóa có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như nhiễm trùng đường tiêu hóa, dị ứng thực phẩm, căng thẳng, stress,…
Rối loạn tiêu hóa cấp tính xảy ra đột ngột và kéo dài trong thời gian ngắn (dưới 1 tuần). Thường do nhiễm trùng đường tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm,… Rối loạn tiêu hóa mãn tính thì kéo dài hơn 1 tuần, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như bệnh lý đường tiêu hóa, hội chứng ruột kích thích (IBS), bệnh Crohn,…
Qua hai định nghĩa nêu trên, ta có thể hiểu được sự khác nhau giữa táo bón và rối loạn tiêu hóa để phân biệt giữa hai triệu chứng thường gặp này qua các dấu hiệu thường thấy.
2. Mối liên hệ giữa táo bón và rối loạn tiêu hóa
Mặc dù táo bón và rối loạn tiêu hóa là hai vấn đề tiêu hóa khác nhau nhưng táo bón có thể là một triệu chứng của rối loạn tiêu hóa. Rối loạn tiêu hóa có thể ảnh hưởng đến nhu động ruột, khiến thức ăn di chuyển chậm hơn qua hệ tiêu hóa, dẫn đến táo bón. Một số rối loạn tiêu hóa phổ biến có thể liên quan đến táo bón bao gồm:
- Hội chứng ruột kích thích (IBS): IBS là một rối loạn chức năng của ruột gây ra các triệu chứng tiêu hóa như: đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón. Táo bón là triệu chứng phổ biến nhất của IBS.
- Bệnh Crohn: Bệnh Crohn là một bệnh viêm ruột tự miễn có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của hệ tiêu hóa. Một trong những triệu chứng của bệnh Crohn là táo bón.
- Viêm loét đại tràng: Viêm loét đại tràng là một bệnh viêm ruột tự miễn có thể ảnh hưởng đến đại tràng. Một trong những triệu chứng của viêm loét đại tràng là táo bón.
Táo bón có thể khiến phân cứng lại và khó đi ra ngoài, dẫn đến căng thẳng cho đại tràng, gây ra các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như: đầy bụng, khó tiêu, đau bụng. Ngoài ra, táo bón cũng có thể do một số yếu tố khác gây ra không liên quan đến rối loạn tiêu hóa, chẳng hạn như: Chế độ ăn uống thiếu chất xơ, uống không đủ nước, ít vận động, sử dụng một số loại thuốc, mang thai, thay đổi nội tiết tố.
Có thể thấy, rối loạn tiêu hóa không trực tiếp thể hiện là nguyên nhân gây nên tình trạng táo bón. Tuy nhiên, đây cũng là một triệu chứng thường thấy ở những người rối loạn tiêu hóa gặp phải. Hiểu rõ được hai vấn đề có thể giúp bạn ý thức được tầm quan trọng của sức khỏe hệ tiêu hóa và nhận biết được khi hệ tiêu hóa gặp vấn đề.
Nếu bạn bị táo bón kèm theo các triệu chứng khác như: Đau bụng dữ dội, sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi, sốt, đi ngoài ra máu. Bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị. Bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân gây táo bón và loại trừ các bệnh lý tiềm ẩn.
3. Cách điều trị và phòng ngừa táo bón
Điều trị táo bón hiệu quả phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị và phòng ngừa táo bón phổ biến:
Thay đổi chế độ ăn uống
Bằng cách tăng lượng chất xơ nạp vào cơ thể, giúp tăng khối lượng phân, kích thích nhu động ruột và làm mềm phân, giúp dễ dàng đi đại tiện hơn. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu,… Bên cạnh đó, uống nhiều nước giúp làm mềm phân và hỗ trợ nhu động ruột, bạn nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và thức ăn nhanh.
Bổ sung lợi khuẩn cho đường ruột
Bổ sung lợi khuẩn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và giảm táo bón. Có thể bổ sung lợi khuẩn từ sữa chua, các thực phẩm lên men hoặc thực phẩm chức năng.
Bạn có thể tham khảo sử dụng sản phẩm bổ sung lợi khuẩn cho đường ruột từ Men vi sinh Opti Biotics Youth Pharma. Để hỗ trợ giảm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa. Bạn có thể mua các sản phẩm này tại sàn thương mại điện tử Youth Pharma.
Tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày giúp tăng cường nhu động ruột, kích thích tiêu hóa và giảm táo bón. Các bài tập tốt cho hệ tiêu hóa bao gồm: đi bộ, chạy bộ, bơi lội, yoga,…Bạn nên thường xuyên rèn luyện bản thân qua các bài tập để có được sức khỏe hệ tiêu hóa tốt nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung.
Sử dụng thuốc nhuận tràng
Thuốc nhuận tràng có thể giúp kích thích nhu động ruột và làm mềm phân để dễ dàng đi đại tiện hơn. Nên sử dụng thuốc nhuận tràng theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ.
Một số loại thuốc nhuận tràng phổ biến bao gồm: thuốc nhuận tràng thẩm thấu, thuốc nhuận tràng kích thích, thuốc làm mềm phân,…. Tuyệt đối không tự ý sử dụng các loại thuốc mà không được chỉ định bởi người có chuyên môn.
Sử dụng thuốc thụt
Thuốc thụt có thể giúp giải quyết táo bón tạm thời bằng cách đưa dung dịch trực tiếp vào trực tràng để kích thích đại tiện. Tuy nhiên, không nên sử dụng thuốc thụt thường xuyên vì có thể gây ra phụ thuộc và ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
Điều trị các bệnh lý tiềm ẩn
Nếu táo bón do các bệnh lý tiềm ẩn như hội chứng ruột kích thích (IBS), bệnh Crohn,… cần điều trị các bệnh lý này để cải thiện tình trạng táo bón. Nếu bạn bị táo bón thường xuyên hoặc táo bón kèm theo các triệu chứng như đau bụng dữ dội, chảy máu trực tràng, sụt cân không lý do,… cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tự ý sử dụng thuốc điều trị táo bón có thể gây ra tác dụng phụ nguy hiểm. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.
Ngoài ra, bạn cũng có thể áp dụng một số biện pháp khác để phòng ngừa táo bón. Bạn nên tạo thói quen đi đại tiện đều đặn. Bạn nên tập thói quen đi đại tiện vào cùng một thời điểm mỗi ngày, tốt nhất là sau khi ăn sáng. Khi đi đại tiện, nên thư giãn cơ thể, không nên rặn quá mạnh. Khi có nhu cầu đi đại tiện, nên đi ngay, không nên nhịn. Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và khiến táo bón thêm tồi tệ, bạn nên giữ một tinh thần thoải mái, lạc quan.
Táo bón có thể là một triệu chứng của rối loạn tiêu hóa, nhưng cũng có thể do nhiều yếu tố khác gây ra. Nếu bạn bị táo bón kèm theo các triệu chứng khác, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị. Với chế độ ăn uống lành mạnh, lối sống khoa học và sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, bạn có thể kiểm soát táo bón hiệu quả và cải thiện sức khỏe tiêu hóa.